Co to jest mobbing?

Mobbing to poważny problem w środowisku pracy, który może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych, psychicznych i zawodowych dla ofiary. W Polsce kwestie związane z mobbingiem reguluje Kodeks pracy aktualny w roku 2025, który zobowiązuje pracodawcę do przeciwdziałania takim praktykom. W artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest mobbing, jakie są jego objawy oraz jakie kroki można podjąć, aby się przed nim bronić.

Zgodnie z art. 94³ Kodeksu Pracy, mobbing to:
„Działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, mające na celu poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie go z zespołu pracowników.”

Oznacza to, że mobbing:

• Jest długotrwały (musi trwać przez pewien okres, np. kilka miesięcy).
• Ma charakter systematyczny i powtarzalny.
• Prowadzi do obniżenia samooceny i wywołuje stres, lęk lub depresję.
• Może skutkować wykluczeniem społecznym w miejscu pracy.
   

Mobbing może przyjmować różne formy, m.in.:
1. Psychiczne nękanie – np. obraźliwe komentarze, poniżanie, groźby.
2. Izolowanie pracownika – ignorowanie go, unikanie rozmów, wykluczanie z zespołu.
3. Podważanie kompetencji – ciągła krytyka, niesprawiedliwe oceny, deprecjonowanie umiejętności.
4. Przeciążenie obowiązkami – dawanie nadmiernej liczby zadań lub celowe unikanie przydzielania pracy.
5. Ośmieszanie – publiczne kompromitowanie, żarty kosztem pracownika.
Mobbing może pochodzić zarówno od przełożonych, jak i współpracowników.
 
Mobbing może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak:

• Stres i wypalenie zawodowe
• Depresja i zaburzenia lękowe
• Problemy zdrowotne (np. bóle głowy, bezsenność, nadciśnienie)
• Obniżenie efektywności w pracy
• Utrata pracy lub konieczność jej zmiany
   

Obowiązki pracodawcy:

• Tworzenie polityki antymobbingowej.
• Szkolenia dla pracowników i kadry zarządzającej.
• Reagowanie na zgłoszenia mobbingu.
• Wprowadzanie procedur ochronnych (np. anonimowe zgłaszanie problemów).

Co może zrobić pracownik?

• Dokumentować zdarzenia – prowadzić notatki o przejawach mobbingu (data, miejsce, opis sytuacji, świadkowie).
• Zgłosić sprawę pracodawcy – poinformować dział HR lub przełożonego.
• Zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) – jeśli pracodawca nie reaguje.
• Dochodzić swoich praw w sądzie – można ubiegać się o odszkodowanie.
   

 

1. Czy każdy konflikt w pracy to mobbing?

Nie. Mobbing musi być systematyczny i długotrwały. Jednorazowy konflikt lub krytyka nie oznacza mobbingu.

2. Czy mobbing dotyczy tylko relacji pracownik-pracodawca?

Nie. Może występować również między współpracownikami.

3. Jakie odszkodowanie mogę uzyskać za mobbing?

Kodeks pracy przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania, którego wysokość ustala sąd.

4. Czy pracodawca ponosi odpowiedzialność za mobbing?

Tak, jeśli nie podjął działań zapobiegających mobbingowi lub nie zareagował na zgłoszenie problemu.

5. Jakie instytucje mogą pomóc w przypadku mobbingu?

Pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy, Rzecznika Praw Obywatelskich lub sądu pracy.

---

Mobbing to poważne naruszenie praw pracowniczych, które może prowadzić do poważnych skutków zdrowotnych i zawodowych. Każdy pracownik ma prawo do godnych warunków pracy i ochrony przed nękaniem. Jeśli doświadczasz mobbingu, warto działać – dokumentować sytuacje, zgłosić problem i skorzystać z pomocy odpowiednich instytucji.

---

Przykładowe wzory dokumentów instrukcji BHP, oceny ryzyka zawodowego i szkoleń BHP:

---