Wysokie temperatury a praca: jakie prawa Ci przysługują i co musi zapewnić pracodawca?

Wraz z początkiem lata i coraz częstszymi falami upałów, pojawia się ważny temat: ochrona pracowników przed skutkami wysokich temperatur. Upały to nie tylko dyskomfort – to realne zagrożenie zdrowia, a nawet życia pracowników. Pracodawcy mają określone obowiązki, a pracownicy – konkretne prawa. Zobacz, co się zmienia w 2025 roku i jak przygotować się na lato zgodnie z przepisami BHP.
 
Zgodnie z obowiązującymi przepisami (Kodeks pracy, § 112 i 113 rozporządzenia BHP w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy):
Już przy temperaturze powyżej 28°C w pomieszczeniach biurowych i 25°C w przypadku pracy fizycznej, pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ochronnych.
 
1. Zapewnienie zimnych napojów

• Bezpłatnie i w ilości odpowiedniej do warunków pracy.
• Najczęściej: woda, herbata, izotoniki.
• Dotyczy każdego pracownika, niezależnie od formy umowy.

2. Możliwość odpoczynku i przerwy

• W praktyce – dodatkowe krótkie przerwy w czasie pracy.
• Pracodawca może ustalić to wewnętrznym regulaminem.
• Przerwy te mogą, ale nie muszą być płatne, o ile nie wynikają z przepisów lub układu zbiorowego.

3. Klimatyzacja lub inne środki chłodzenia

• Klimatyzacja nie jest obowiązkowa, ale: jeśli występuje, musi być sprawna, czysta i nie może szkodzić zdrowiu (np. poprzez zanieczyszczone filtry).

4. Ochrona pracowników terenowych

• Zapewnienie: nakryć głowy, okularów przeciwsłonecznych, odzieży ochronnej, przerw w cieniu, dostępu do wody.

5. Możliwość przesunięcia godzin pracy

• W skrajnych temperaturach praca może być przeniesiona na godziny poranne lub wieczorne (szczególnie w budownictwie, magazynach, rolnictwie).
   

• Prawo do napojów chłodzących – bez żadnych formalności.
• Możliwość zgłoszenia złego samopoczucia – pracownik może przerwać pracę, jeśli istnieje ryzyko utraty zdrowia.
• Prawo do odmowy pracy, gdy temperatura zagraża życiu lub zdrowiu (np. na nieklimatyzowanej hali przy 40°C i braku wody) – podlega to jednak ocenie inspektora pracy.
• Możliwość złożenia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy, jeśli warunki pracy są niezgodne z przepisami.

 

• Odmówić napojów w czasie upału.
• Zmuszać do pracy w warunkach zagrażających życiu i zdrowiu.
• Karać pracownika za zgłoszenie złego samopoczucia lub zawiadomienie PIP.
• Wprowadzać klimatyzacji bez kontroli jej stanu technicznego i higieny.
   

W przypadku pracy zdalnej, pracodawca nie ma obowiązku dostarczania napojów, ale powinien monitorować bezpieczeństwo pracy – np. umożliwiać elastyczny czas pracy, informować o zagrożeniach i promować przerwy.

• Mandaty od PIP – od 1 000 do 30 000 zł,
• Postępowania sądowe w przypadku uszczerbku na zdrowiu pracownika,
• Odpowiedzialność cywilna i wizerunkowa.
   

Od jakiej temperatury pracodawca musi dać wodę?

Od 28°C w pomieszczeniach biurowych i 25°C przy pracy fizycznej – zgodnie z rozporządzeniem BHP.

Czy napoje muszą być chłodzone?

Tak – powinny być chłodne i dostosowane do warunków (np. niegazowana woda lub napój izotoniczny). Gorąca herbata przy 35°C to nie jest właściwe rozwiązanie.

Czy klimatyzacja jest obowiązkowa?

Nie. Pracodawca nie ma prawnego obowiązku jej montażu, ale musi zapewnić inne środki chłodzenia (np. wentylatory, przewietrzanie, rolety).

Czy dodatkowe przerwy są obowiązkowe?

Przepisy nie narzucają konkretnych przerw, ale pracodawca powinien umożliwić odpoczynek w bezpiecznych warunkach, szczególnie przy pracach fizycznych.

Czy można odmówić pracy w upale?

W skrajnych przypadkach tak – jeśli praca zagraża zdrowiu lub życiu. Najpierw warto zgłosić to przełożonemu. W razie sporu można zgłosić sprawę do PIP.

Czy pracodawca może obniżyć czas pracy w upale?

Tak – dobrowolnie. Może skrócić godziny pracy lub wprowadzić pracę zmianową. Nie wpływa to na wynagrodzenie, jeśli zmiana wynika z warunków BHP.

---

W 2025 roku ochrona zdrowia pracowników w czasie upałów jest priorytetem wynikającym z prawa pracy i przepisów BHP. Pracodawcy powinni nie tylko przestrzegać przepisów, ale też działać z wyprzedzeniem – bo upały to nie tylko formalność, ale realne ryzyko dla życia i zdrowia.

---

Przykładowe wzory dokumentów oceny ryzyka zawodowego, instrukcji BHP i szkoleń BHP:

---