Metoda PN-N-18002 — przegląd

PN-N-18002:2011 Akceptowana przez PIP Skale 3- i 5-stopniowe Macierz ryzyka + algorytm NDS/NDN
Specyfikacja metody
Co to za metoda? Metoda macierzowa do jakościowej oceny ryzyka zawodowego. Poziom ryzyka wyznacza się na podstawie ciężkości możliwych następstw (skutków) oraz prawdopodobieństwa ich wystąpienia; wynik odczytuje się z macierzy (wariant 3×3 lub 5×5).
Zakres zastosowania Stanowiska pracy z czynnikami niemierzalnymi (np. zagrożenia mechaniczne, organizacyjne) oraz mierzalnymi (np. hałas, pyły), dla których norma przewiduje prosty algorytm porównania z wartościami dopuszczalnymi (NDS/NDN).
Podstawa prawna / praktyka Metoda jest wskazywana przez Państwową Inspekcję Pracy jako prosta do zastosowania przy szacowaniu ryzyka oraz zgodna z wymaganiami dokumentowania ryzyka z §39a ogólnych przepisów bhp.

Jak oceniamy ryzyko tą metodą

Etapy
1) Zebranie informacji Charakterystyka stanowiska, czynności, stosowanych maszyn i materiałów, wyników pomiarów, dotychczasowych zdarzeń, środków ochronnych oraz liczby osób narażonych.
2) Identyfikacja zagrożeń Wykaz czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych; określenie mechanizmów oddziaływania oraz czasu/frek­wencji narażenia.
3) Oszacowanie ryzyka Ocena ciężkości następstw (mała / średnia / duża) i prawdopodobieństwa (mało prawdopodobne / prawdopodobne / wysoce prawdopodobne) lub wariant 5-stopniowy; wynik z macierzy.
4) Ocena dopuszczalności Małe – akceptowalne (utrzymywać), średnie – dopuszczalne z działaniami ograniczającymi, duże – niedopuszczalne (działania natychmiastowe przed dopuszczeniem do pracy).
5) Działania i dokumentacja Plan środków profilaktycznych / korygujących, wyznaczenie odpowiedzialnych, terminy; ujęcie wyników w dokumentacji ORZ, poinformowanie pracowników i okresowe przeglądy.

Skale ocen i dopuszczalność

Skale
Skala 3-stopniowa Ciężkość: mała / średnia / duża  ·  Prawdopodobieństwo: mało prawdopodobne / prawdopodobne / wysoce prawdopodobne  →  poziom ryzyka: małe / średnie / duże (z przypisanymi wytycznymi dot. działań).
Skala 5-stopniowa Stosowana gdy potrzebna jest większa rozdzielczość oceny; zasada taka sama – wynik z macierzy 5×5.
Dopuszczalność Małe: utrzymywać poziom; Średnie: zaplanować i wdrożyć działania obniżające; Duże: przerwać/nie rozpoczynać pracy do czasu redukcji ryzyka do poziomu dopuszczalnego.

Czynniki mierzalne (NDS/NDN) — prosty algorytm

Porównanie z wartościami dopuszczalnymi
Zasada Porównaj zmierzoną wielkość narażenia P (np. stężenie, natężenie) z wartością dopuszczalną Pmax (NDS/NDN). Orientacyjnie:
P > Pmax → ryzyko duże
Pmax ≥ P ≥ 0,5·Pmaxśrednie
P < 0,5·Pmaxmałe
Uwaga: ŚOI mogą obniżyć poziom o jeden stopień; dla grup szczególnej ochrony (np. kobiety w ciąży, młodociani) przyjmij poziom o jeden wyższy.

Kiedy stosować, a kiedy rozważyć inną metodę

Rekomendacje
Najlepiej sprawdza się Na stanowiskach o stabilnych procesach, z ryzykiem możliwym do opisania przez S (skutki) i P (prawdopodobieństwo), ewentualnie z dostępnymi pomiarami czynników środowiska pracy.
Rozważ alternatywy Dla prac złożonych/dynamicznych (wiele zmiennych, sekwencje zdarzeń) pomocne mogą być metody: Risk Score lub PHA (analiza zagrożeń i czynności) — opiszesz je w osobnych podstronach.

Dokumentowanie i przeglądy

Wymagane elementy dokumentacji
Co musi zawierać ORZ Opis stanowiska (zadania, maszyny/narzędzia, czynniki środowiska pracy, stosowane środki ochrony, osoby na stanowisku), wyniki oceny dla każdego czynnika i środki profilaktyczne, datę i osoby oceniające.
Kiedy aktualizować Przy zmianach organizacyjnych/technologicznych, zmianach wymagań prawnych, po zdarzeniach wypadkowych, przy wdrożeniu nowych środków ochrony lub gdy informacje się zdezaktualizowały.

Podstawy i materiały pomocnicze

PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bhp — Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego (opracowanie macierzy 3×3/5×5 i algorytm dla czynników mierzalnych). Norma płatna — dostęp przez PKN.
Wytyczne PIP Ocena ryzyka zawodowego — PIP (etapy, wskazanie PN-N-18002, elementy dokumentacji, częstotliwość przeglądów).
Opis algorytmu NDS/NDN Przykładowe omówienie porównania P do Pmax (NDS/NDN) i poziomów ryzyka.
Uwaga: opis metody jest zgodny z praktyką PIP i literaturą branżową; szczegółowe tabele i treści normatywne są objęte prawami autorskimi PKN — w dokumentacji operacyjnej stosujemy własne, zgodne z normą karty ORZ.
 
Gotowe karty ryzyka zawodowego

Sprawdź największą bazę ORZ w Polsce — 2500+ kart

Sprawdź naszą bogatą ofertę dokumentacji ryzyka zawodowego i wybierz jedną z ponad 2500 kart dostępnych w sklepie internetowym. Posiadamy największą bazę ryzyka zawodowego w Polsce.

Wszystkie karty sprzedajemy w formie elektronicznej — DOCX do edycji i PDF do druku — gotowe do podpisania przez pracownika.

2500+ kart ORZ DOCX do edycji PDF do druku Największa baza w PL